Hoa mai vàng (Ochna integerrima), một biểu tượng quan trọng của Tết Nguyên Đán ở miền Nam Việt Nam, có giá trị văn hóa và phong thủy đáng kể. Việc trồng và chăm sóc đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo hoa nở đúng vào dịp Tết. Dưới đây là các kỹ thuật chính để hướng dẫn việc trồng và chăm sóc hoa mai vàng trước và sau Tết Nguyên Đán.

1. Chăm sóc vườn mai đẹp sau khi tuốt lá

- Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian nở hoa:

- Nở nhanh: Hoa sẽ nở sớm hơn nếu các nụ hoa đầy đặn và tròn, khí hậu ấm áp, được tưới nước nhiều (sau khi tuốt lá), không có mầm non mới, hoặc nếu ánh sáng mặt trời chiếu vào cây trước 8 giờ sáng.

- Nở chậm: Hoa sẽ nở muộn hơn nếu nụ hoa phát triển kém hoặc nhọn, khí hậu mát mẻ, được tưới ít nước, xuất hiện mầm non mới, hoặc nếu ánh sáng mặt trời bị trễ.

- Tưới nước:

- Từ khi xuất hiện bọc nụ cho đến khi hoa nở thường mất khoảng bảy ngày. Nếu vào khoảng ngày 23 tháng Chạp âm lịch, bọc nụ bắt đầu mở, có khả năng cao hoa sẽ nở vào đêm giao thừa.

- Nếu đến lễ "Ông Táo" mà bọc nụ chưa mở, thì có thể là nở muộn. Trong trường hợp này, bạn có thể giảm tưới nước, đưa cây ra nơi có nhiều ánh sáng mặt trời hơn (nếu cây trong chậu), và sau vài ngày tưới mạnh bằng nước ấm (45-50°C). Ngoài ra, bạn có thể xịt phân bón lá để kích thích nở hoa.

- Nếu bọc nụ mở trước "Ông Táo", biểu hiện cho việc nở sớm, bạn có thể thêm 10-20 gram phân ure vào 10 lít nước để làm chậm quá trình nở. Đồng thời, dùng nước lạnh (có thể với đá) và che nắng cho cây để làm chậm quá trình này.

- Kiểm soát sâu bệnh:

- Các loài sâu bệnh thường gặp bao gồm rầy, sâu ăn lá, sâu ăn hoa, mọt thân, rệp, và ve đỏ. Bạn có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu như Confidor, Trebon, Danitol, Sherpa, Politryl, hoặc Supracid, kết hợp với chất kết dính, và xịt 2-3 lần với khoảng cách 3-5 ngày.

- Xịt thuốc là đặc biệt quan trọng khi cây mọc mầm mới, là lúc rầy hoạt động mạnh nhất.

- Trước khi hoa nở (khoảng từ ngày 20 đến 25 tháng Chạp âm lịch), nên xịt nhẹ để tránh hư hại do sâu bệnh.

- Trưng bày hoa trong nhà:

- Đặt chậu hoa ở nơi mát mẻ, có ánh sáng tốt. Tránh đặt gần quạt hoặc ở chỗ có gió để tránh mất nước, dẫn đến hoa hoặc nụ rụng sớm.

- Tránh nơi có ánh sáng yếu, có thể dẫn đến mầm non kéo dài, lá mọc nhanh, và hoa rụng sớm.

- Tránh đặt gần bóng đèn công suất cao, vì có thể gây ra nhiệt độ quá cao và hoa nở nhanh hơn.

- Nếu dùng cành trong bình, hãy hơ nóng đầu cắt ngay lập tức để giữ lại nhựa cây và giảm thiểu nhiễm khuẩn.

- Thay nước thường xuyên hoặc thêm một viên aspirin vào mỗi lít nước để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và mục rễ.

2. Chăm sóc phôi mai vàng bến tre sau Tết Nguyên Đán

Sau khi hoa đã làm đẹp ngôi nhà của bạn trong dịp Tết, hoa bắt đầu tàn. Việc chăm sóc đúng cách sau Tết đảm bảo rằng cây sẽ nở hoa trở lại vào năm sau. Việc chăm sóc này cần bắt đầu sớm, từ ngày 8 đến 10 tháng Giêng âm lịch, không để cây trong nhà quá lâu, có thể làm yếu cây. Dưới đây là những điều cần cân nhắc:

- Cắt bỏ hoa và nụ:

- Nếu cây trồng ngoài trời, bạn có thể cắt bỏ các hoa và nụ còn lại. Chỉ cắt thân hoa, giữ lại gốc hoa, vì điều này có thể tạo ra mầm non mới.

- Nếu cây trong nhà, trước tiên hãy đưa nó ra ngoài ở nơi có ánh nắng mặt trời buổi sáng, cho nó thích nghi khoảng một tuần trước khi bắt đầu cắt bỏ nụ và hoa.

- Tránh giữ lại hoa cũ để thu hoạch hạt từ cây già, vì điều này có thể làm yếu cây do sản xuất quá nhiều hạt giống. Thay vào đó, hãy thu hoạch hạt từ cây trẻ hơn với nhiều hoa.

- Điều chỉnh hình dạng cây:

- Sử dụng cọc và dây mềm hoặc tre để hướng dẫn các cành vào hình dạng mong muốn. Thông thường, có thể tháo cọc sau khoảng ba tháng để tránh các dấu vết xấu trên vỏ cây.

- Cắt tỉa các cành quá dài và chỗ dày đặc:

- Loại bỏ các cành yếu, bị bệnh, hoặc không hiệu quả để giữ cho cây khỏe mạnh. Khi cắt tỉa, hãy đảm bảo để lại ít nhất hai mắt lá trên mỗi cành. Cắt khoảng 5 mm phía trên mỗi mắt lá. Nếu thực hiện đúng cách, mỗi vết cắt sẽ tạo ra hai mầm non mới.

Bạn có thể tham khảo thêm bài viết: phôi mai vàng

- Thay đất và bón phân:

- Đối với cây mai vàng ghép trong chậu:

- Cẩn thận lấy cây ra khỏi chậu, cạo đi khoảng một phần tư đến một phần ba đất cũ từ xung quanh rễ, và loại bỏ bất kỳ rễ chết hoặc bị bệnh.

- Chuẩn bị đất mới với 6 phần tro trấu, 1 phần xơ dừa, 1 phần đất, và 2 phần phân hữu cơ ủ kỹ.

- Đối với cây mai vàng mới trồng trong chậu cho Tết:

- Không bón phân vào thời điểm này, chỉ cần duy trì độ ẩm đủ để giúp cây phục hồi.

- Đối với cây trong chậu cần cắt tỉa cơ bản:

- Nếu bạn giữ cây trong cùng một chậu, hãy thay thế khoảng một phần ba đất cũ bằng hỗn hợp gồm 3 phần đất mới và 1 phần phân hữu cơ. Pha loãng 15-25 gram phân NPK 20-20-15 trong 10 lít nước và áp dụng đều cho rễ cây. Tiếp tục với chu kỳ bón phân và tưới nước mới.

- Sau khi thay đất và chậu, xịt thuốc diệt nấm cho cây và giữ nó trong vùng có bóng râm với ít ánh sáng mặt trời. Khi cây có dấu hiệu hồi phục, hãy di chuyển nó vào ánh sáng mặt trời đầy đủ. Đảm bảo rằng cây được tưới đủ nước mà không quá ít hoặc quá nhiều.

- Sau khoảng một tháng (khi cây đã hồi phục), áp dụng thêm phân bón lá để khuyến khích sự phát triển mạnh mẽ. Bạn có thể tiếp tục áp dụng thêm phân vô cơ để kích thích sự phát triển hơn nữa.

- Xịt thuốc kích thích sinh trưởng để khuyến khích mầm mới:

- Sử dụng Atonik với nồng độ 10 ml trong 16 lít nước, xịt 3-4 lần với khoảng cách 7-10 ngày. Bạn cũng có thể hòa tan phân bón sinh học hữu cơ trong nước để khuyến khích sự phát triển nhanh chóng của mầm non.

- Phòng ngừa sâu ăn lá:

- Thường xuyên kiểm tra sâu bệnh, đặc biệt trong giai đoạn phát triển mầm mới, và xịt thuốc trừ sâu ngay khi bạn phát hiện ra mầm mới để bảo vệ chúng khỏi bị sâu ăn.

Tất cả việc chăm sóc và xử lý cần hoàn thành trước ngày rằm tháng Ba âm lịch để tránh thời tiết nóng bức của cuối xuân, có thể làm cây héo úa.