Thị trường phân phối dược phẩm

Sau khi Việt Nam gia nhập WTO năm 2007, các công ty dược phẩm nước ngoài được phép mở chi nhánh và nhập khẩu sản phẩm vào Việt Nam. Tuy nhiên, họ bị cấm phân phối trực tiếp sản phẩm của mình và phải hợp tác với các nhà phân phối nội địa để bán sản phẩm của mình.

Vào ngày 8 tháng 5 năm 2017, một nghị định mới về dược quy định chi tiết các điều và biện pháp thi hành Luật Dược đã được Chính phủ Việt Nam ban hành. Trong nỗ lực cập nhật các quy định để thực hiện cam kết với WTO, nghị định mới đã đặt ra khuôn khổ pháp lý cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FIE) kinh doanh thuốc và nguyên liệu làm thuốc.

Trước đó các công ty có vốn đầu tư nước ngoài có quyền nhập khẩu vẫn chưa thể xin được giấy phép nhập khẩu liên quan từ Bộ Y tế (Bộ Y tế) do thiếu cơ sở pháp lý từ phía Bộ. Với nghị định mới có hiệu lực, các công ty dược phẩm nước ngoài đăng ký thành công giấy phép nhập khẩu từ Bộ Y tế sẽ được phép nhập khẩu trực tiếp các sản phẩm dược phẩm từ nước ngoài vào thị trường Việt Nam.

Theo cam kết WTO của Việt Nam, Việt Nam đồng ý cho phép các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ tự do phân phối hầu hết các loại sản phẩm, nhưng đặc biệt loại trừ các sản phẩm dược và thuốc. Cam kết về dịch vụ của Việt Nam trong WTO đã cố tình loại trừ dược phẩm ra khỏi các lĩnh vực mà các nhà đầu tư nước ngoài được phân phối.

Theo nghị định mới về dược phẩm, nhà nhập khẩu dược phẩm có vốn đầu tư nước ngoài sẽ được phép bán dược phẩm nhập khẩu của mình cho các nhà bán buôn dược phẩm đã được Bộ Y tế chứng nhận đủ điều kiện mua dược phẩm.

Tuy nhiên, các nhà nhập khẩu dược phẩm có vốn đàu tư nước ngoài bị cấm thực hiện bất kỳ hoạt động được coi là phân phối nào sau đây:
* Bán thuốc / thành phần hoặc giao hàng cho các hiệu thuốc, bệnh viện và phòng khám, nhà bán lẻ, cá nhân và các tổ chức khác không phải là nhà bán buôn.
* Vận chuyển và cung cấp các dịch vụ bảo quản thuốc.
* Tham gia xây dựng hoặc ra quyết định về chiến lược phân phối hoặc chính sách kinh doanh đối với thuốc do doanh nghiệp khác phân phối.
Hiện tại, Bộ Y tế không có quy định đối với các nhà bán buôn dược phẩm tìm cách mua dược phẩm từ các nhà nhập khẩu dược phẩm có vốn đầu tư nước ngoài. Người bán buôn có quyền mua các sản phẩm nhập khẩu miễn là họ có khả năng trực tiếp thực hiện việc phân phối các sản phẩm mà không bị người bán thao túng hoặc kiểm soát.
Nếu như ở hầu hết thị trường dược phẩm trên thế giới, các công ty sản xuất và phân phối là những đơn vị độc lập tập trung vào một lĩnh vực chuyên môn nhất định, thì hoạt động phân phối thuốc ở Việt Nam rất phức tạp. Cấu trúc bao gồm nhiều cấp độ, chẳng hạn như:
* Doanh nghiệp phân phối thuốc chuyên nghiệp.
* Các công ty phân phối quốc doanh: Các công ty dược quốc doanh này hầu hết là nhà phân phối các sản phẩm nhập khẩu. Ví dụ, Vinapharm, một công ty nhà nước trực thuộc Bộ Y tế, có 17 công ty chịu trách nhiệm về thương mại trên khắp cả nước.
* Các công ty phân phối dược phẩm tư nhân: Các công ty phân phối tư nhân cũng đóng vai trò là nhà phân phối các sản phẩm nhập khẩu.
* Các công ty phân phối dược phẩm nước ngoài: Chỉ có 3 nhà phân phối nước ngoài trên thị trường, đó là Zuellig Pharma Diethelm và Megaproduct.

Lĩnh vực bán lẻ dược phẩm

Có khoảng 57.000 nhà thuốc ở Việt Nam tương đương 6,6 điểm bán trên 10.000 dân. Thị trường bán lẻ dược phẩm luôn nhộn nhịp với sự hiện diện của hàng chục nghìn nhà thuốc truyền thống trên khắp cả nước do các dược sĩ điều hành và các chuỗi nhà thuốc hiện đại như Phano, Mỹ Châu, Eco, Pharmacity, Vistar, Pharmacity, An Khang. Các nhà thuốc truyền thống có lợi thế hơn so với các chuỗi nhà thuốc hiện đại vì họ có mặt ở khắp các thành phố lớn và các vùng nông thôn.
Số lượng nhà thuốc tại Thành phố Hồ Chí Minh và các khu vực đô thị khác cao hơn mức trung bình của cả nước nhưng vẫn thấp hơn tiêu chuẩn quốc tế. Ngược lại, việc thiếu cán bộ có trình độ ở khu vực nông thôn là một vấn đề cấp bách.

Ngoài ra, về mặt tổ chức, thị trường dược phẩm của Việt Nam đang có vấn đề: bệnh nhân có thể mua được hầu hết các loại thuốc mà không cần đơn, số lượng dược sĩ đủ trình độ chuyên môn còn thiếu, tình trạng thuốc giả còn phổ biến và nhiều bác sĩ vẫn cấp phát thuốc bất hợp pháp từ phòng mạch tư.

Các cơ quan quản lý hy vọng rằng việc thực hiện tiêu chuẩn Thực hành tốt quản lý nhà thuốc (Good Pharmacy Practice – GPP) vào năm 2011 sẽ giải quyết được những vấn đề này. Hầu hết các nhà thuốc đạt GPP đều tập trung ở khu vực thành thị, trong khi đó thuốc cung cấp cho các vùng nông thôn không được bảo quản tốt trong quá trình vận chuyển.

Tuy nhiên, vì vẫn còn nhièu tiềm năng chưa được khai thác, sự cạnh tranh trong thị trường này đang ngày càng gay gắt. Chẳng hạn, cuối năm 2017, Tập đoàn Đầu tư Thế giới Di động (MWG) đã mua lại nhà thuốc Phúc An Khang tại TP.HCM và CTCP Bán lẻ Kỹ thuật số FPT mua lại nhà thuốc Long Châu. Trước đó, cùng năm, Digiworld đã ký kết phân phối sản phẩm thực phẩm chức năng dành cho nam giới của Vinamedic.

Công ty GMPc Việt Nam

Để góp phần nâng cao chất lượng và mở rộng kênh phân phối, các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực phân phối dược phẩm và bán lẻ nên xây dựng trung tâm phân phối dược, nhà thuốc đạt tiêu chuẩn GPP.

GMPc Việt Nam tự hào là đơn vị hàng đầu tại Việt Nam cung cấp dịch vụ Tư vấn trọn gói liên quan Trung tâm phân phối Dược phẩm và Nhà thuốc GPP như Lập báo cái Dự án khả thi, Thiết kế và Giải pháp công nghệ thông tin, Quản lý dự án - Giám sát thi công, Tư vấn cấp chứng nhận GSP và vận hành.

Với đội ngũ nhân sự có nhiều năm kinh nghiệm làm việc tại các nhà máy và tư vấn cho chủ đầu tư, GMPc Việt Nam cam kết đi cùng Quý Khách hàng cho đến ngày nhận chứng nhận.